Του Κώστα Μαρίνουmarinos@makthes.gr
«Οι Κασιώτες λένε ότι το νησί τους είναι ένας βράχος πεταμένος στα κύματα του Αιγαίου. Γνωρίζουν όμως καλά τη μεγάλη ιστορία που κρύβει ο βράχος αυτός. Όσο για τον Μιχάλη Κουτλάκη, αν ζούσε, θα γινόταν κάτι μεγάλο, μας είπαν», σημειώνει η Σοφία Παπαϊωάννου στο βιβλίο που έγραψε, για να αφηγηθεί την πορεία στη ζωή ενός νέου από την Κάσο, ο οποίος «θα γινόταν κάτι μεγάλο, εάν…».
Όμως δεν πρόλαβε, αφού κάποιοι φρόντισαν να κοπεί το νήμα της ζωής του και η Σοφία Παπαϊωάννου αναζητά τις στάσεις της ζωής εκείνου του νέου Κασιώτη και ανοίγει στο βιβλίο της με τίτλο «Κρυμμένο στο Αιγαίο» ένα κεφάλαιο της ιστορίας που πολλοί ήθελαν να ξεχάσουν και οι περισσότεροι αγνοούμε.
«Μία αληθινή ιστορία» το χαρακτηρίζει στον υπότιτλό του, όμως πρόκειται για ένα ολοζώντανο ρεπορτάζ ή, όπως η ίδια λέει, «πολλά ρεπορτάζ», αφού αναζητώντας την αλήθεια, που χανόταν, καθώς έσβηνε η μνήμη, ηθελημένα ή όχι, μπήκε σε αρχεία, ζήτησε τη βοήθεια φίλων, αναζήτησε μαρτυρίες κατοίκων και φίλων του.
ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΔΟΣΙΑ
Η συγγραφέας είχε δύο στοιχεία, για να αρχίσει. Το πρώτο ήταν μία βαλίτσα «με τα πράγματα του Μιχάλη» και το δεύτερο αυτό που της είχαν αναφέρει: Ο Μιχάλης Κουτσάκης τον Απρίλιο του 1943 συνελήφθη από τους ιταλούς στρατιώτες και οδηγήθηκε στη φυλακή της Ρόδου. Από τότε κανείς δεν τον ξαναείδε.
«Υπήρχε μία μεγάλη προδοσία. Ήθελα όμως το βιβλίο να ξεφύγει από αυτήν την προδοσία, για να αφηγηθώ όσα συνέβαιναν εκείνη την περίοδο», λέει η γνωστή δημοσιογράφος. Και το πετυχαίνει. Εκείνα τα χρόνια τα Δωδεκάνησα ανήκαν ακόμη στην Ιταλία, όμως η ελπίδα ένταξης στον ελληνικό κορμό έκαιγε στις ψυχές όλων. Με αυτό το όνειρο μεγάλωσε ο Μιχάλης και το κυνήγησε. Σπούδασε, βρήκε τρόπους να ενταχθεί, παρότι ήταν ιταλός υπήκοος στον ελληνικό στρατό, πολέμησε στον πόλεμο του ’40, τραυματίστηκε. Το πώς και κυρίως το γιατί χάθηκε μετά την επιστροφή του στην Κάσο αφηγείται στη συνέχεια, παραθέτοντας πληθώρα στοιχείων από ιταλικά και γερμανικά στρατιωτικά αρχεία η Σοφία Παπαϊωάννου, προσφέροντας στον αναγνώστη όχι μόνον ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα αλλά και μία ιστορική αφήγηση για έναν τόπο που πολλά υπέφερε από τους εντέλει όχι και ιδιαίτερα φιλικούς προς τους έλληνες κατοίκους της Κάσου ιταλούς κυρίαρχούς της.
