Ἡ Κάσος ἦταν ὑπολογίσιμος ναυτικὴ δύναμις κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ἐπαναστάσεως μὲ δεκαπέντε πολεμικὰ πλοῖα. Οἱ Κάσιοι ἔκαναν διαρκεῖς ἐπιθετικὲς ἐξορμήσεις πρὸς τὶς γύρω παραλιακὲς περιοχές, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ συγκεντρώνουν πολλὰ λάφυρα καὶ αἰχμαλώτους. Αὐτοὺς τοὺς αἰχμαλώτους συνήθως χρησιμοποιοῦσαν γιὰ ἀνταλλαγὴ μὲ τοὺς δικούς μας.
Μετὰ τὴν Ὕδρα, τὶς Σπέτσες καὶ τὰ Ψαρὰἀκολουθοῦσε ἡ Κάσος σὲ πολεμικότητα καὶ σὲ ἰσχύ.
Ὁ Ἰμπραῆμ πασσᾶς, μετὰ τὴν πρώτη του, δοκιμαστική, ἐπίθεσι κατὰ τῆς νήσου, στὶς 14 Μαΐουτοῦ 1824, προετοιμαζόταν νὰ κτυπήσῃ καὶ νὰ κλείσῃ τὸ κεφάλαιο Κάσος, πρὸ κειμένου νὰ μὴν ἀφήνῃ πίσω του ἐκκρεμότητες, στὴν ἐκστρατεία του κατὰ τῶν Ἑλλήνων.
Στὸ μεταξὺ ἐκεῖνες τὶς ἡμέρες στὴν Κάσο εἶχαν καταφύγῃ πολλοὶ πολεμιστὲς ἀπὸ τὴν Κρήτη, λόγῳ τῆς ἄλλης μεγάλης σφαγῆς ποὺ διέπραξε ὁ Χουσεΐν μπέης ἐκεῖ, μὲ ἀποκορύφωμα τὴν μεγάλη μάχη στὴνἈνώπολι, στὶς 20 Μαρτίου τοῦ 1824. Στὸ νησὶ λοιπὸν ἦταν ἐκεῖνες τὶς ἡμέρες περισσότεροι ἀπὸ ἕξι χιλιάδες, ἐκ τῶν ὁποίων ἐλάχιστοι πολεμιστές.
Οἱ Κάσιοι, ἀπελπισμένοι κυριολεκτικῶς, στὶς 17 Μαΐου τοῦ 1824, ἀποστέλλουν ἐπιστολὴ στὴν κυβέρνησι κι ὁ Γεώργιος Κουντουριώτης τοὺς ἀπαντᾶ πὼς θὰ φροντίσῃ γιὰ βοήθεια, ὅταν ὅμως θὰ ἔλθῃ τὸ δάνειον.
Ἡ ἀπάντησις του ὑπογράφεται στὶς 27 Μαΐου τοῦ 1824, ἡμέρα ἐνάρξεως τῆς ἐπιθέσεως τοῦ Ἰσμαῆλ Γιβλαρτᾶρ.
Στὶς 27 Μαΐου τοῦ 1824 ὁ Ἰσμαῆλ Γιβλαρτᾶρ διατάσσει ἐπίθεσι. Ξεκινᾶ ὁ ὁ κανονιοβολισμὸς τῆς νήσου γιὰ δύο ἡμερόνυκτα διαρκῶς. Πιστεύεται πὼς ἐκεῖνες τὶς δύο ἡμέρες θὰ ἔπεσαν περισσότερες ἀπὸ τέσσερις χιλιάδες βόμβες στὴν Κάσο.
Μαζὺ μὲ τὸν Γιβλαρτᾶρ ἦταν κι ὁ Χουσεΐν μπέης, ὁ ἐκκαθαριστὴς τῆς Κρήτης, μὲ τρεῖς χιλιάδες στρατό.
Οἱ δικοί μας περίμεναν τὴν ἐπίθεσι στὴν θέσι Ἁγία Μαρίνα, λόγῳ τοῦ ὅ,τι αὐτὴ ἡ περιοχὴ ἦταν πιὸ πρόσφορος γιὰ ἀπόβασι. Καὶ πράγματι, ἐκεῖ ἐδέχθησαν τὶς πρῶτες ἐπιθέσεις.
Ὅλην τὴν ἡμέρα οἱ Κάσιοι καὶ οἱ Κρῆτες πολεμοῦσαν καὶ ἀντιμάχονταν τὶς φελοῦκες ποὺ ἀπεβίβαζαν στρατό, μὴ ἐπιτρέποντάς τους νὰ περάσουν.
Τὰ μεσάνυκτα ὅμως τῆς 28ης Μαΐου ὁ Χουσεΐν φορτώνει δύο χιλιάδες ἀπὸ τὸν στρατό του σὲ φελοῦκες καὶ τοὺς ἀποβιβάζει στὴν θέσι Ἀντιπέρατο, καθ΄ ὑπόδειξιν τοῦ Κασιώτου Ζαχαριᾶ. Ἀποτέλεσμα αὐτοῦ ἦταν τὰ ξημερώματα τῆς 29ης Μαΐου οἱ πολεμιστές μας νὰ βρεθοῦν ἀνάμεσα σὲ δύο πυρά.
Οἱ περισσότεροι σκόρπισαν ἀλλὰ παρέμειναν νὰ πολεμοῦν μόνον ὁ Μάρκος Μαλλιαράκης, ὁ Διακουμάρκος, μὲ μόλις σαράντα παλληκάρια. Ἔλειωσαν ἕνας ἕνας ἐμπρὸς στὴν λαίλαπα τοῦ ἐχθροῦ ἐτοῦτοι οἱ ἥρωες.
Γιὰ ἕνα εἰκοσιτετράωρο ἡ Κάσος χόρταινε τὴν κάθε ἀνώμαλο ὄρεξι τῶν καταπατητῶν της. Βιασμοί, ἀνασκολοπισμοί, σφαγὲς νηπίων καὶ γερόντων, ἀποκεφαλισμοί, τεμαχισμοί, καύσεις… Τίποτα δὲν χόρταινε αὐτὰ τὰ κτήνη ποὺ τὴν πάτησαν.
Περισσότεροι ἀπὸ δύο χιλιάδες σκλάβοι ἐπωλήθησαν στὰ σκλαβοπάζαρα τῆς Ἀνατολῆς.
Ἐλάχιστοι πολεμιστὲς διεσώθησαν, διότι ὁ Ἰσμαῆλ Γιβλαρτᾶρ τοὺς ἐπρότεινε, τὴν ἐπομένη, 30 Μαΐου, νὰ δουλέψουν στὰ καράβια του, μὲ ἀντάλλαγμα, ἴσως, ἐὰν τὰ κατάφερναν, τὴν ἐξαγορὰ τῶν δικῶν τους. Κι αὐτοί, οἱ πρώην ἀγέροχοι κι ἐλεύθεροι ἀγωνιστὲς κατήντησαν σκλάβοι καὶ ἀντίπαλοι τῶν Ἑλλήνων, σὲ ὅλες τὶς ὑπόλοιπες ναυμαχίες.
Ἡ ῥεντίκολο κυβέρνησις τοῦ Γεωργίου Κουντουριώτου ἔβγαλε κι ἀνακοινώσεις περὶ «ἀνελπίστου» καταστροφῆς τῆς Κάσου. Οἱ πρόκριτοι τῆς Ὕδρας μὲ δύο ἐπιστολές τους, στὶς 10 Ἰουνίου, ἀναφέροντας πάλι τὴν «ἀνέλπιστον καταστροφή», εὐγνωμονοῦσαν ἐμμέσως τὸν ὄλεθρο τῆς Κάσου διότι πίστευαν πὼς γλύτωσαν τὸ δικό τους νησί.
Πράγματι.. Ἀνέλπιστος γιὰ αὐτούς.. Πράγματι!
Πληροφορίες ἀπὸ τὴν «Ἐπανάστασι τοῦ ’21» τοῦΔημητρίου Φωτιάδου.
