Τα κάλαντα των Φώτων (video)

Κάλαντα της Κάσου:
Δεν είναι τούτη η γιορτή ωσάν την περασμένη, μόνον η μέρα η φρικτή η δοξολογημένη, που οι παππάδες πορπατούν με το σταυρό στο χέρι, και μπαίνουν μες τα σπήλαια και λεν τον Ιορδάνη. Βοήθεια να έχετε τον Μέγαν Ιωάννη. Κάτου στα Γεροσόλυμα και στου Χριστού τον τάφον, εκεί δένδρον εν ύπηρχε, δένδρον εξεφυτρώθη, στη μέση κάθετ’ ο Χριστός, στην άκρα η Παναγία, και τα περικλωνάρια του Αγγέλοι κι Αρχαγγέλοι.

Τα Θεοφάνια (Φώτα) είναι η τρίτη και τελευταία γιορτή του δωδεκαήμερου, η γιορτή της κάθαρσης της φύσης και του εξαγνισμού των ανθρώπων. Η γιορτή των Φώτων καθιερώθηκε για πρώτη φορά τον 2ο αι. μ.Χ. στην Αίγυπτο, δε γνωρίζουμε όμως πότε υιοθετήθηκε από τους Ορθόδοξους Χριστιανούς της Ανατολής. Παρ’ όλα αυτά όμως είναι γνωστό ότι τον 4ο αιώνα γιορτάζονταν στην Κανά της Γαλιλαίας μαζί η Γέννηση, η Βάπτιση και το πρώτο θαύμα του Χριστού. Περίπου εκείνη την περίοδο υιοθέτησαν τα Θεοφάνια και οι δυτικές εκκλησίες σταδιακά με τελευταία την Εκκλησία της Ρώμης.

Τα Θεοφάνια κλείνουν το εορταστικό Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων. Κυρίαρχο στοιχείο σ’ αυτήν την περίοδο είναι η εορταστική ατμόσφαιρα που μεταδίδεται μέσω των καλάντων. Στις μέρες μας βέβαια αυτή η ατμόσφαιρα τείνει να ξεχαστεί. Από τη μια μειώνονται οι «καλαντιστές», από την άλλη όμως και ο κόσμος δεν ανοίγει πια εύκολα την πόρτα του στα κάλαντα ούτε έχει την υπομονή να τα ακούσει ολόκληρα. Πολλές φορές με ένα ξερό «Μας τα’ πάνε άλλοι» διώχνουμε τους απογοητευμένους «καλαντιστές» χωρίς να γνωρίζουμε ότι εκείνη τη στιγμή δεν κλείνουμε την πόρτα μόνο σε εκείνους αλλά και σ’ ένα από τα παλαιότερα έθιμα του λαού μας.

Πηγή: Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος-Λίλιαν Βουδούρη